Żyj zdrowo!

Żeby kózka…

Jak mówi stare polskie przysłowie: „Żeby kózka nie skakała, toby nóżki nie złamała”. Prawda to…. Choć na uszkodzenia kończyn dolnych, a w szczególności urazu stawów, w tym również kolanowego wpływa wiele czynników. Kolano jest nazwą stosowaną potocznie dla stawu kolanowego, czyli największego stawu ciała człowieka, a jego ból to dosyć często występująca dolegliwość. Do jej powstania przyczynić się mogą urazy takie jak stłuczenia, naciągnięcia mięśni wokół kolana czy zerwanie więzadeł. Często przypadłością jest również choroba zwyrodnieniowa i kolano biegacza.

Dlaczego kolano boli? O tym mówi lek. med. Marcin Łabędzki, lekarz w Oddziale Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej w Szpitalu Powiatowym w Sochaczewie, były lekarz Reprezentacji Polski U-20 w Piłce Nożnej oraz grającej w II Lidze Pogoni Grodzisk Mazowiecki w sezonie 2021/2022. Już za miesiąc swoich pacjentów przyjmie w nowym punkcie na medycznej mapie Żyrardowa – Centrum Medycznym Mimedica, przy ul. Dekerta 3 (nowy budynek LOK).

Jak aktywność fizyczna naszych dzieci wpływa na kondycję ich stawów kolanowych? Czy możemy dbać o nie od najmłodszych lat? Jak uniknąć urazów podczas uprawiania sportu?

W trakcie rozwoju fizycznego dzieci mają naturalne zapotrzebowanie na aktywność fizyczną. Ważne jest, aby dzieciom poświęcać czas, uwagę i uczyć je spędzać aktywnie czas wolny. To pozwoli na prawidłowy rozwój układu ruchu dziecka, w tym jego stawów i mięśni. Trzeba zdać sobie sprawę, że aktywność fizyczna u dzieci spełnia różne funkcje:

  • stymuluje wzrost dziecka poprzez generowanie nacisku na chrząstki nasadowe i w tym mechanizmie powoduje wzrost kości
  • wpływa na rozwój sprawności fizycznej, w tym harmonijny wzrost siły mięśniowej i umiejętność kontroli własnych ruchów
  • pozwala kontrolować swoje emocje i nawiązywać relacje z innymi dziećmi
  • poznawać otaczający świat

Nie wolno się skupiać u zdrowo rozwijającego się dziecka na ćwiczeniach rozwijających poszczególne partie ciała. Dzieci potrzebują zabaw i aktywności ogólnorozwojowych. Nie powinno się im fundować dodatkowych obciążeń, tj. ciężkie przedmioty czy ciężki sprzęt do ćwiczeń, ponieważ może to wyhamować ich wzrost. Podobnie działa nadwaga czy otyłość.

Gdy rodzice lub dziadkowie mają wątpliwości co do prawidłowości rozwoju narządu ruchu swoich pociech lub występowania ewentualnych dolegliwości bólowych, powinni się zgłosić do lekarza: ortopedy dziecięcego lub pediatry. U dzieci ważne jest, by jak najwcześniej zdiagnozować ewentualny problem i zacząć go leczyć.

Dziś zmagamy się z epidemią otyłości. Czy zbyt wysoka waga naszego ciała może wpłynąć na stan stawów kolanowych? Jakich konsekwencji możemy się spodziewać?

Nie da się ukryć, że nadmierna masa ciała ma negatywny wpływ na nasze wszystkie duże stawy. Im większa jest masa ciała, tym większe siły działają na staw kolanowy, a tym samym łatwo mogą zostać uszkodzone struktury go tworzące takie jak: więzadła, chrząstka i łąkotki. Do ich uszkodzeń może dojść nawet podczas codziennych czynności. Trzeba pamiętać, że nadwaga i otyłość w sposób bardzo skuteczny powodują szybsze postępowanie zmian zwyrodnieniowych. Na co dzień nie zdajemy sobie sprawy z faktu, iż staw rzepkowo-udowy wchodzący w skład stawu kolanowego w trakcie schodzenia po schodach przenosi nawet 5-krotność masy naszego ciała, trucht 7-krotność, a głęboki przysiad nawet 20-krotność masy naszego ciała! Łatwo sobie zatem wyobrazić jak nadprogramowe kilogramy wpływają na nasze stawy podczas wykonywania prostych codziennych czynności. Redukcja masy ciała jest pierwszym zaleceniem jakie pacjent z nadmierną masą ciała powinien otrzymać od lekarza ortopedy. Redukcja wagi bardzo często powoduje wycofanie się dolegliwości bólowych, z jakimi pacjent się mierzył do tej pory. Według najnowszych danych NFZ i Głównego Urzędu Statystycznego, co druga osoba w Polsce (powyżej 15 rż.) ma o kilka kilogramów za dużo. Troje z pięciorga z nas cierpi nadwagę, a jedna osoba z czterech badanych jest otyła. Niepokojące jest to, że odsetek ten ma rosnąć w najbliższych latach.

Co ze stawami kolanowymi naszych seniorów> Kiedy senior powinien zwrócić się do ortopedy?

Pacjenci powyżej 65 rż. zgłaszają się najczęściej z chorobą zwyrodnieniową. Objawy, które najczęściej są wymieniane przez seniorów, to przewlekłe dolegliwości bólowe w spoczynku, a także w nocy, ograniczona ruchomość, sztywność i nawracające obrzękami zauważane zwłaszcza po pieszych wycieczkach. W chorobie zwyrodnieniowej (której nie można mylić z chorobą na tle reumatycznym, bo to zupełnie inna i rzadsza grupa chorób) zawsze trzeba zacząć leczenie od doustnych leków przeciwzapalnych (jeśli pacjent nie ma przeciwskazań), zmiany stylu życia, w tym wspomnianą powyżej redukcję masy ciała, wdrożenia dostosowanej aktywności fizycznej i rehabilitacji. Można podjąć próbę leczenia iniekcjami dostawowymi, czyli zastrzykami do stawu kolanowego – mam tu na myśli terapię kwasem hialuronowym, sterydami (nazywane przez pacjentów blokadami), ale również ostatnio bardzo popularnym osoczem bogatopłytkowym. Ostatnim, co możemy mu zaproponować, to wymiana stawu kolanowego na endoprotezę, czyli zabieg endoprotezoplastyki. Przede wszystkim trzeba wysłuchać i zbadać pacjenta, bo często okazuje się, iż przyczyna dolegliwości ukryta jest już w tym, co pacjent mówi i jakie objawy prezentuje w badaniu. Dopełnieniem do postawienia diagnozy w ortopedii są zawsze badania obrazowe i nierzadko badania laboratoryjne z krwi lub płynu stawowego.

Mimo wielu zagrożeń cywilizacyjnych, ale też tych związanych z wiekiem, możemy dbać o nasze stawy każdego dnia. Należy znać tylko kilka sposobów, które na pewno zaprocentują dobrym samopoczuciem i sprawnością na długie lata.

  1. Aktywność fizyczna

Regularne uprawianie sportu to nieocenione wsparcie dla stawów i kręgosłupa.

Dzięki ruchowi stawy stają się sprawniejsze, poprawia się ich ukrwienie i dotlenienie. Liczne badania pacjentów skarżących się na dolegliwości stawów potwierdzają, iż uprawianie sportu i ruch skracają ataki bólu, które są następstwem stanów zapalnych stawów.

Forma ruchu, która jest dostępna i bezpieczna dla osób w każdej grupie wiekowej to np.:

  • aqua-aerobic
  • nordic walking
  • jazda na rowerze
  • joga
  1. Odpowiednia dieta

Dla zachowania sprawnych kości należy stosować dietę bogatą w składniki odżywcze. Dieta na odbudowę chrząstki stawowej powinna być bogata w składniki mineralne takie jak wapń, fosfor i białko, które znajdziemy w nabiale (najlepiej o smaku naturalnym). Warto sięgać też po chude mięsa oraz ryby. Bardzo ważnym składnikiem do odbudowy i dobrej sprawności stawów jest kolagen.

  1. Utrzymanie właściwej wagi ciała

Badania chorych, u których zdiagnozowano dolegliwości stawów wskazują na wyraźną zależność pomiędzy masą ciała, a ich kondycją. Właściwa waga ciała powoduje, że z jednej strony kości nie są nadmiernie obciążone i narażone na urazy stawów, zaś z drugiej strony zachowanie właściwej wagi ułatwia wykonywanie wyżej opisanej aktywności fizycznej, bardzo ważnej dla zachowania dobrej kondycji stawów.

  1. Zmniejszenie poziomu stresu

Stres wywołuje wiele chorób autoimmunologicznych, ale także długotrwałe napięcie mięśni, które w rezultacie wpływa na usztywnienie powięzi i ścięgien, przez co bardzo często dochodzi do zmian w układzie kostno-stawowym. Duże napięcie mięśni spowodowane częstym i długo utrzymującym się wysokim poziomem stresu, prowadzi do przeciążenia stawów.

  1. Poprawne wykonywanie codziennych czynności

Podczas wykonywania domowych czynności takich jak sprzątanie, mycie okien, czy odkurzanie, nie myślimy nad tym, czy przyjęta pozycja nie będzie miała negatywnego wpływu na kondycję stawów. Noszenie ciężkich zakupów w jednej torbie, zgarbiona postawa w czasie oglądania TV, noszenie ciężkich torebek na jednym ramieniu to tylko kilka wymienionych nawyków, które pogarszają kondycję naszych stawów.  Wiele dolegliwości bólowych, które ujawniają się w starszym wieku jest następstwem niewłaściwych nawyków stosowanych we wcześniejszych latach.

Pamiętajmy, że zastosowanie się do kilku powyższych wskazówek może stanowić zarówno skuteczną profilaktykę jak i realną regenerację zdiagnozowanych schorzeń stawów.

Nigdy nie jest za późno na dobre zmiany, a jeśli te zmiany mogą być inwestycją w lepsze jutro to zacznijmy inwestować już dziś!

W razie długotrwałego i nieustępliwego bólu stawu kolanowego należy udać się do lekarza ortopedy.  Diagnostyka tej przypadłości nie jest łatwa ze względu na brak jednoznacznych objawów, skąd wynika częsta konieczność zastosowania technik obrazowych, które pomogą ustalić przyczynę powstania dolegliwości. Do badań takich należą rentgen (RTG), ultrasonografia (USG), a także nowoczesne metody obrazowe, takie jak rezonans magnetyczny czy tomografia komputerowa. Dzięki RTG możemy wykluczyć ewentualne złamania w obrębie stawu, rozpoznać zmiany zwyrodnieniowe oraz zmiany nowotworowe tkanki kostnej wymagające dalszej diagnostyki. USG oraz Rezonans Magnetyczny pozwalają zdiagnozować przez lekarza skalę urazu oraz ocenić stan innych struktur w kolanie

Gdzie udać się do ortopedy? Już niedługo w Żyrardowie w okolicach stacji PKP (przy ul. Dekerta 3) powstanie kolejna przychodnia wielospecjalistyczna Mimedica, gdzie w ramach uslug komercyjnych oraz umów z towarzystwami ubezpieczeniowymi będziecie mogli Państwo korzystać ze świadczeń medycznych udzielanych przez wysoko wykwalifikowanych specjalistów, korzystających z nowoczesnego sprzętu medycznego, o czym będziecie mogli się dowiedzieć z kolejnych numerów gazety oraz za pośrednictwem narzędzi internetowych.

Autor: Anna Tkacz

Back to top button
Skip to content